Homo- en biseksuele mannen in de VS zijn niet meer hun hele leven uitgesloten van het doneren van bloed. De US Food and Drug Administration (FDA) adviseert het levenslange verbod op bloeddonatie door mannen die seks met mannen (MSM) hebben – ingesteld in 1983 aan het begin van de aidsepidemie – op te heffen. In Nederland geldt bij bloedbank Sanquin nog altijd een levenslang verbod voor MSM’s om bloed te doneren.
Uitgesloten blijven alleen mannen die de laatste twaalf maanden seks hebben gehad met een andere man. Uit onderzoek blijkt dat 8,5 procent van de Amerikaanse mannen na zijn 18de wel eens seks heeft gehad met een andere man. 3,6 procent had het laatste jaar homoseksuele contacten.
In een persverklaring meldt de FDA te hebben overwogen om een inschatting van individueel risicogedrag het uitgangspunt van het donorbeleid te maken, maar dat daarvan is afgezien omdat zulk beleid als onbetrouwbaar wordt gezien. “Het inschatten van hoog seksueel risicogedrag zou een grote belasting zijn voor bloedbanken en door donoren als aanstootgevend opgevat kunnen worden”, stelt de FDA in de verklaring.
Volgens de FDA zal door het nieuwe beleid de helft van de MSM’s die nu geen bloed mogen doneren dat wel mogen gaan doen. Dat inzicht komt overeen met een studie van het Williams Institute on Sexual Orientation and Gender Identity Law van de University of California in Los Angeles. Op grond van hun studie wordt verwacht dat er door een verbod van een jaar 2 tot 4 procent meer donorbloed ter beschikking komt. Het volledig opheffen van het verbod zou het dubbele opleveren.
Het nieuwe donatiebeleid moet in 2015 ingaan, waarbij de FDA ook het publiek zal informeren en de mogelijkheid geven te reageren om het nieuwe beleid. Zie de FDA-persverklaring voor meer informatie.
Reacties
De Amerikaanse aidspreventie- en LHBT-beweging heeft met gemengde gevoelens gereageerd op het advies van de FDA. Dat blijkt duidelijk uit de reactie van John Peller, president van de AIDS Foundation of Chicago. “We denken dat dit een stap in de goede richting is, maar die stap gaat niet ver genoeg”, zegt Peller. “Als het doel is om de bloedvoorraad te beschermen tegen hiv-besmetting en tegelijkertijd een toename van het aantal bloeddonoren te realiseren, dan kan het FDA verder gaan en we moedigen hen aan om herziening van het beleid voor te zetten.”
Human Rights Campaign – de Amerikaanse nationale LHBT-belangenorganisatie in de hoofdstad Washington – is teleurgesteld door het FDA-besluit. “Dit nieuwe beleid kan niet gerechtvaardigd worden op grond van de huidige wetenschappelijke inzichten en de technologie om donorbloed te screenen”, zegt HRC-woordvoerder David Stacy. “We zullen blijven pleiten voor beleid dat zowel het risico voor de bloedvoorraad minimaliseert en homo- en biseksuele mannen behandelt met het respect dat ze verdienen.”
Zowel de American Medical Association (AMA), het Amerikaanse Rode Kruis en de Amerikaanse vereniging van bloedbanken zijn tegen het levenslange verbod van MSM’s om bloed te geven, maar ook geen voorstanders van een verbod van een jaar. De AMA liet in 2013 weten dat het toelaten van een bloeddonor gebaseerd moet zijn op het inschatten van individueel risicogedrag en niet op het geheel of gedeeltelijk uitsluiten van veronderstelde risicogroepen.
De American Civil Liberties Union (ACLU) zegt dat er in de realiteit niets zal veranderen. “Criteria voor bloeddonatie moeten bepaald worden op basis van wetenschap, niet op gedateerde stereotypen”, stelt ACLU-woordvoerder Ian Thompson. “De realiteit is dat dit nieuwe beleid voor homo- en biseksuele mannen – ook voor hen die een monogame relatie hebben – in feite neerkomt op het voortzetten van het levenslange verbod. Het FDA-besluit moet daarom gezien worden als een stap in een voortdurend proces, niet als het sluitstuk daarvan.”
De openlijk lesbische Democratische senator Tammy Baldwin uit Wisconsin – die in het Amerikaanse Congres ijvert voor een einde van het levenslange verbod – vindt het FDA-besluit niet ver genoeg gaan. Zij ijvert voor bloeddonatiebeleid dat niet stigmatiserend gebaseerd is op veronderstelde risicogroepen, maar op individueel risicogedrag. Ook de vooraanstaande senator Elizabeth Waren – een mogelijke Democratische presidentskandidaat – heeft kritiek op het FDA-besluit. Zij twittert dat ‘de FDA zich moet committeren om een grotere en veilige bloedvoorraad op te bouwen, gebaseerd op het screenen van risicogedrag en de moed zou moeten hebben, om een beleid te gaan voeren dat gebaseerd is op wetenschappelijk inzicht’.
Europees Hof
In het Verenigd Koninkrijk werd vorig jaar hetzelfde beleid ingevoerd dat nu in Amerika wordt voorgesteld. Maar in ons land en in veel andere Europese landen is nog altijd een levenslang verbod op het doneren van bloed door mannen die seks met mannen hebben (MSM) van kracht.
In ons land is bloedbank Sanquin momenteel wel bezig met een onderzoek om te bezien of het huidige levenslange verbod aangepast kan worden. Dat is mede het gevolg van de lobby daarover door COC Nederland en een aangenomen motie in de Tweede Kamer van D66-parlementslid Pia Dijkstra.
Bij het Europese Hof loopt een rechtszaak aangespannen door een Franse homoseksuele man tegen het levenslange Franse verbod om bloed te doneren. In een advies aan het Hof stelt advocaat-generaal Paolo Mengozzi dat de uitsluiting van mannen die seks hebben met mannen van het geven van bloed niet te rechtvaardigen is. Wanneer het Europees Hof uitspraak doet is niet bekend.
[Bron: Reuters, The Advocate – Foto Donorbloed: CC-MartinD]
Zie ook: de Volkskrant – Bloedbank gaat door met weren homoseksuelen
Het COC vecht voor LHBT-rechten. Vecht mee!