Terug naar overzicht
Het Italiaanse Lagerhuis heeft met grote meerderheid ingestemd met partnerschapsregistratie voor paren van gelijk geslacht. De Italiaanse premier Matteo Renzi spreekt van een ‘historische dag’, maar de Italiaanse LHBT-organisatie Arcigay bekijkt de wet met gemengde gevoelens, vooral omdat het adoptierecht voor paren van gelijk geslacht ontbreekt. Tegenstanders zeggen een referendum te willen organiseren om relatiewetgeving voor paren van gelijk geslacht grondwettelijk te verbieden.
Afgelopen februari werd de wet al goedgekeurd door de Senaat. Nu ook het Lagerhuis heeft ingestemd, kan de wet voor formele ondertekening naar president Sergio Mattarella. Het is nog niet precies bekend wanneer de eerste Italiaanse paren een geregistreerd partnerschap kunnen sluiten.
Verschillen
Het Italiaanse geregistreerd partnerschap (unione civile) geeft paren van gelijk geslacht dezelfde rechten als gehuwde m/v-paren als het gaat om bijvoorbeeld erfrecht, belasting- en premieheffing, het recht om medische beslissingen te nemen voor de partner als die dat zelf niet meer kan en het recht om elkaars achternaam te dragen.
Maar er zijn ook verschillen met het huwelijk. Adoptie is niet toegestaan – ook stiefouderadoptie niet, waarbij de adoptieouder de partner is van de biologische ouder. Italiaanse rechters hebben in adoptiezaken overigens al tal van vonnissen geveld in het voordeel van roze ouders. Verder is blijft kunstmatige inseminatie voor lesbische paren verboden.
Een opmerkelijk verschil met het huwelijk is ook dat geregistreerde partners elkaar geen trouw verschuldigd zijn. Overspel is daarmee geen grond om het geregistreerd partnerschap te ontbinden, wat bij gehuwden wel het geval kan zijn.
Tenslotte geldt in Italië dat een huwelijk behalve op het stadhuis ook rechtsgeldig in de kerk gesloten kan worden. Een partnerschap zal echter enkel geregistreerd kunnen worden op het stadhuis.
Bitterzoete overwinning
De Italiaanse LHBT-organisatie Arcigay is verheugd dat er nu een vorm van wettelijke erkenning voor paren van gelijk geslacht komt. Door het ontbreken van het adoptierecht wordt echter gesproken van een ‘bitterzoete overwinning’.
“De muur die vooral door het Vaticaan is opgetrokken tegen onze burgerrechten is gevallen en dus is er sprake van een historisch en politiek belangrijk moment”, zegt honorair-voorzitter Franco Grillini van Arcigay. “Maar wat paren van gelijk geslacht werkelijk willen is de openstelling van het huwelijk, zoals dat al mogelijk is in Amerika en tal van West-Europese land. De strijd daarvoor gaat door.”
Vertrouwenskwestie
Al tijdens zijn verkiezingscampagne in 2013 beloofde de huidig premier Matteo Renzi (zie foto) een vorm van partnerregistratie voor paren van gelijk geslacht. Die belofte heeft de premier nu ingelost, maar hij heeft daar wel tal van concessies voor moeten doen – waarvan het schrappen van het adoptierecht het meest in het oog springt – en voor de stemming in het Lagerhuis zelfs de vertrouwenskwestie moeten stellen om zijn partijgenoten binnenboord te houden.
Tegenstand
De drie rechtse partijen die tegen het wetsvoorstel stemden – Lega Nord, Italia Unica en Fratelli di Italia – hebben laten weten dat ze een referendum gaan voorbereiden om de Italiaanse Grondwet zo aan te passen dat relatiewetgeving voor paren van gelijk geslacht verboden wordt. Mogelijk krijgen ze daarbij steun van Nieuw Centrumrechts, de conservatieve partij van vicepremier Angelino Alfano.
Matteo Salvini van Lega Nord heeft bovendien partijgenoten die burgemeester zijn opgeroepen om niet aan de uitvoering mee te werken, omdat de wet de ‘voorbode is van homoseksuele adoptie’.
Europees Hof
Italië was het laatste West-Europese land zonder een vorm van relatiewetgeving voor paren van gelijk geslacht. Verzet daartegen van de invloedrijke Rooms-Katholieke Kerk – onder aanvoering van het Vaticaan – was daar een van de voornaamste redenen voor. Invoering werd echter onontkoombaar toen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 2015 oordeelde dat Italië de mensenrechten schendt door paren van gelijk geslacht geen enkele vorm van wettelijk bescherming en erkenning te geven.
[Bron: COC NL – Foto Matteo Renzi – CC-Palazzo Chigi]
Het COC vecht voor LHBT-rechten. Vecht mee!