Terug naar overzicht
Woensdagavond 9 februari jl. is in de gemeenteraad van Rhenen tijdens een emotioneel debat – met een verrassende uitkomst – de hevige politieke verdeeldheid over deze kwestie gebleken. Verdeeldheid tussen het college en de raad, verdeeldheid tussen en zelfs in de collegepartijen en verdeeldheid in het college zelf.
Motie van zorg
PvdA, Progressieve Combinatie en college-partij VVD dienden een motie van zorg in waarin er bij het college op wordt aangedrongen het genomen besluit te herzien. De drie partijen – samen acht zetels – willen dat het collegebesluit wordt teruggedraaid omdat het discriminerend zou zijn.
Voorstanders van het college-besluit zijn de college-partijen CDA en SGP en de fracties van de ChristenUnie en Rhenens Belang, die samen negen zetels hebben. Die partijen zijn van mening dat de wet de mogelijk geeft voor een ‘praktische aanpak’ die ruimte laat voor weigerambtenaren en dus niet discriminerend is. Volgens SGP-wethouder Piet van Leeuwen is het collegebesluit daarom ook ‘juridisch waterdacht’.
SGP-fractievoorzitter Wim Hulsman wees ook het verwijt van de hand dat het collegebesluit mensen niet gelijkwaardig behandeld.
‘Mensen met homoseksuele gevoelens zijn voor ons niet anders dan elke andere inwoner van Rhenen, maar wij verzetten ons wel tegen het homohuwelijk’, zei Hulsman. ‘Dat gaat in tegen de scheppingsorde en onze principes’. Volgens Hulsman lijkt het erop dat je tegenwoordig geen gewetensbezwaren meer mag hebben tegen het sluiten van huwelijken van paren van gelijk geslacht. ‘Dat baart ons zorgen’, voegde de SGP-fractievoorzitter daaraan toe.
Verder maakte de SGP-fractievoorzitter duidelijk dat het collegebesluit ook bedoeld is om tegemoet te komen aan de wens van strenggelovige echtparen die niet getrouwd willen worden door een trouwambtenaar die wel huwelijken van paren van gelijk geslacht sluit.
Door de steun van CDA-raadslid Margriet van de Vooren kreeg de motie verrassend een nipte meerderheid. Bij haar fractiegenoot Dirk Versteeg waren de druiven zuur, want hij liet in zijn stemverklaring weten dat hij het betreurt dat een lid van zijn fractie had meegestemd met een motie die volgens hem ‘discriminatie van een christelijk standpunt’ inhoudt.
Het college (CDA, SGP en VVD) heeft laten weten de motie naast zich neer te leggen – dit ondanks het feit dat die motie ook door vier van de negen raadsleden van de collegepartijen gesteund werd.
College verdeeld
Overigens is er niet enkel verdeeldheid tussen het college en de raad en in de collegepartijen – ook het college zelf is intern verdeeld, want burgemeester Joost van Oostrum (VVD) is tegen het collegebesluit.
VVD-wethouder Henk van den Berg zei tijdens de raadsvergadering dat hij ‘het verschil met het standpunt van de VVD-fractie niet kan uitleggen’, maar dat hij op dit punt niet meer doet dan het collegeprogramma uitvoeren.
Burgemeester Van Oostrum bleek het absoluut niet eens te zijn met Van den Berg’s uitleg van het collegeprogramma. ‘Er staat nergens in het collegeprogramma dat weigerambtenaren mogen worden aangesteld’, liet de burgemeester weten.
En dat laatste klopt. In het maar liefst 92-pagina’s dikke Collegeprogramma 2010-2014 staat op pagina 3 in het hoofdstuk ‘Bestuur en Dienstverlening’ – met de burgemeester als portefeuillehouder – enkel dat er een besluit genomen zal worden om het mogelijk te maken college- en raadsleden te benoemen tot bijzondere ambtenaren van de burgerlijke stand (babs). Er staat bij dat die benoeming ‘binnen de geldende wet- en regelgeving’ zal plaatsvinden – een vanzelfsprekende en dus nogal overbodige formulering, behalve natuurlijk als je daar in wilt lezen dat die babsen dús het sluiten van huwelijken van paren van gelijk geslacht mogen weigeren…De burgemeester doet dat overduidelijk niet – de drie wethouders wel.
De zes gewone ambtenaren van de burgerlijke stand in Rhenen moeten overigens wel bereid zijn elk huwelijk te voltrekken. Jaarlijks trouwt een enkel paar van gelijk geslacht in Rhenen.
Kamervragen
Burgemeester Van Oostrum wil dat Den Haag duidelijkheid geeft over de wet. Die is volgens de burgemeester op lokaal niveau te vaag en dat leidt volgens hem tot de verdeeldheid die nu in Rhenen zichtbaar is geworden.
Mogelijk komt er op korte termijn de door Van Oostrum gewenste duidelijkheid, want PvdA-Kamerlid Achmed Marcouch heeft over ‘Rhenen’ schriftelijke Kamervragen gesteld aan minister Van Bijsterveld. Marcouch vraagt ondermeer aan de minister of zij bereid is om met ‘de gemeente Rhenen in gesprek te gaan’ over deze kwestie.
Advies Commissie Gelijke Behandeling
COC Nederland volgt deze kwestie op de voet en heeft daarover ook contact met politici in Rhenen en met Kamerleden.
Het COC dringt er al jaren op aan om geen weigerambtenaren te benoemen. Op 1 april 2007 tekende een Kamermeerderheid – D66, GroenLinks, PvdA, SP en VVD – op het Homomonument een convenant met het COC om aan het benoemen van weigerambtenaren een einde te maken.
Richtsnoer voor het beleid waar het COC voor pleit is het advies ‘Trouwen? Geen bezwaar!’ van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) uit 2008, dat ook gesteund wordt door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
De CGB is tot de slotsom gekomen dat het weigeren van trouwambtenaren mee te werken aan het sluiten van huwelijken van paren van gelijk geslacht discriminatie is en dat daaraan een einde aan moet komen. In dit advies stelt de CGB aan de regering een aantal maatregelen voor om dat doel te bereiken.
De CGB beklemtoont in dit advies ook dat een gemeentebestuur een voorbeeldfunctie heeft en gehouden is het discriminatieverbod in acht te nemen. De CGB vindt dat gemeente daarom de mogelijk voor trouwambtenaren om te weigeren paren van gelijk geslacht te trouwen niet langer moet ‘faciliteren’. De CGB acht ‘praktische oplossingen’ daarvoor ‘niet langer aan de orde’.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is het eens met het advies van de CGB. Ook de VNG vindt dat iedere ambtenaar gehouden is de wet uit te voeren en dat ambtenaren niet mogen discrimineren. De VNG heeft haar standpunt nader toegelicht in een notitie van mei 2008.
VIDEOVERSLAG
: Rhenen – Raadsvergadering 9 februari 2011 – het debat over het collegebesluit is te volgen vanaf agendapunt 12.
Zie:
– Rhenens Betuwse Courant – Grote verdeeldheid bij college en raad Rhenen
– De Gelderlander – Rhenen vraagt om Haagse duidelijkheid
– RTV Utrecht – ‘Rhenens besluit homohuwelijk niet goed’]
Zie ook:
Rhenen – Politci mogen ‘homohuwelijk’ weigeren
Zie voor achtergrondinformatie:
– CGB-advies 2008/04 ‘Trouwen? Geen bezwaar!’
– CGB-oordeel 2008/40 Weigerambtenaar
– VNG-Notitie 2008
– Rhenen Collegeprogramma 2010-2014
Zie voor meer informatie ons dossier Homohuwelijk.