Leerstoel voor 'islamitische zelfkritiek'

Deze leerstoel moet moslims vooral leren de hand in eigen boezem te steken. 15 september jl. opende de Islamitische Universiteit Rotterdam (IUR) haar deuren voor het nieuwe academisch jaar.

De IUR, in 1997 begonnen als particuliere opleiding tot imam, geestelijk verzorger en onderzoeker, heeft vorig jaar overheidserkenning aangevraagd. Dit najaar vindt naar verwachting de toetsing van onderwijs en onderzoek aan de IUR plaats.

Coördinator van de leerstoel is imam

Abdulwahid van Bommel

.

Volgens hem is het de eerste leerstoel op de Islamitische Universiteit die er echt toe doet. Hij hoopt dat er op wetenschappelijk niveau indringende vragen kunnen worden behandeld. ‘Wat voor toekomst heeft de islam in Nederland? Zijn er rudimenten van de democratie in de islam te bespeuren? Of is de islam helemaal tegen democratie? Vragen die nu een echt wetenschappelijk antwoord kunnen krijgen.’ Ook kwesties als de positie van de vrouw en vragen rond seksualiteit zullen aan de orde komen. De leerstoel moet bijdragen aan het vormen van kader dat gefundeerd onderscheid kan maken tussen zin en onzin in het debat over de islam.

Van Bommel beloofde ‘zelfkritisch onderzoek naar de eigen situatie van moslims’. ‘Het is de bedoeling van de nieuwe leerstoel om de hand in eigen boezem te steken. Na veertien eeuwen islam zie je een zekere vanzelfsprekendheid optreden. Veel moslims in Nederland beschouwen zich als islamitisch omdat ze in een bepaald dorpje in het Rifgebergte zijn geboren. Het traditionele dorpsleven van die streken wordt hier voortgezet. Maar dat wil nog niet zeggen dat dit traditionele leven ook altijd gefundeerd is in de islam.’ Ook onder moslims zelf is de onwetendheid over de islam volgens hem ten hemel schreiend. ‘We staan als onwetenden tegenover elkaar.’

Het is de vraag hoeveel weerklank de Islamitische Universiteit Rotterdam met dit programma zal vinden onder veel in Nederland levende moslims. Een grote groep moslimallochtonen, vaak afkomstig uit het Marokkaanse Rifgebergte, houdt er een orthodoxe leefwijze op na die veel verschilt van de verlichte sfeer die de IUR ademt.

Isesco

De gisteren geopende leerstoel wordt deels betaald door Isesco, een gezaghebbende islamitische culturele en wetenschappelijke organisatie die gevestigd is in Marokko. Isesco-directeur Abdulaziz Othman Altwaijri liet gisteren weten dat religie en politiek volgens hem niet bij elkaar horen. Een partij als de SGP vindt hij maar niks. ‘Religie is iets voor het individu, niet voor de politiek.’ De islam vraagt volgens de directeur iedere moslim in vrede te leven, en niet in het domein van een ander te treden.

Over terrorisme had Altwaijri ook een duidelijke mening: ‘Moslims zijn en deel van de samenleving in het land waar ze leven, in Europa net zo goed als in Amerika. Terroristische daden zijn het gevolg van een verkeerde godsdienstige interpretatie bij criminelen. Ze horen niet bij de islam.’