Internationale controverses rond bloedbanken

Het weren van bloed van homo- en biseksuelen door de bloedbanken dateert uit de eerste dagen van de aidsepidemie. Op dat moment waren de meeste seropositieven, zeker in het Westen, nog vooral homo- en biseksuele mannen. Sindsdien is er echter veel verandert. Het aantal heteroseksuelen dat besmet is, is gestegen. Het preventie- en voorlichtingsbeleid heeft in het Westen, en zeker in ons land, goede resultaten gehaald, waardoor de epidemie in de hand gehouden wordt. En door nieuwe medicijnen is een hiv-besmetting ook geen acuut doodvonnis meer. Het bewustzijn dat het niet gaat om risicogroepen, maar om risicogedrag is inmiddels algemeen bekend.

Alle reden dus om het beleid van de bloedbanken gebaseerd op risicogroepen te wijzigen in beleid dat kijkt naar risicogedrag. Ongeacht seksuele voorkeur. Alle reden om aan de huidige discriminatie, want dat is het volgens de homobeweging, een einde te maken.

Zweden

De eerste wereldleider die zich daar ondubbelzinnig over uitgesproken heeft is

Göran Persson

, de premier van Zweden.

Persson riep op het verbod op bloed- en orgaandonatie door homo- en biseksuelen te beëindigen. Hij deed dat afgelopen juli in een interview met Pride, het supplement van het Zweedse homoblad QX.

Italië

In Italië is het weigeren van bloed van homo- en biseksuele mannen al verboden, maar dat betekent in de praktijk niet dat hun bloed ook werkelijk in alle bloedbanken en klinieken geaccepteerd wordt. Dat blijkt uit een klacht over een ziekenhuis in Milaan.

Paolo Pedote, een 39-jarige schrijver, kreeg begin september te horen van een verpleegster van de polikliniek van het Milanese ziekenhuis dat hij geen bloed mocht doneren nadat hij haar verteld had dat hij homo is. Toen hij haar er op wees dat dit discriminatie is, omdat het indruist tegen het Italiaanse verbod op het weigeren van bloed van homo- en biseksuelen, stelde de verpleegster dat zij zich baseerde op ‘intern beleid’ van het ziekenhuis.

Pedote besloot daarop het beleid van dit ziekenhuis publiekelijk aan de kaak te stellen door zijn verhaal aan de media door te geven. Die nieuwsberichten waren voor

Francesco Storace

, de Italiaanse minister van Volksgezondheid, reden om een onderzoek te laten instellen naar dat ‘interne beleid’ van de polikliniek in Milaan.

Op woensdag 21 september ging de minister nog een stap verder. In een brief aan het ziekenhuis gaf de minister, in niet mis te verstane bewoordingen, bevel om het beleid te wijzigen en zich te houden aan de wet die het weigeren van bloed van homo- en biseksuelen verbiedt. Hij gebood ook alle verwijzingen naar homoseksualiteit te schrappen in alle interne protocollen en richtlijnen die te maken hebben met het geven van bloed.

De Italiaanse homo-organisatie Arcigay heeft Storace geprezen voor zijn snelle actie, maar hem er ook op gewezen dat het beleid van dit Milanese ziekenhuis geen incident is en dat de minister er verantwoordelijk voor is om er voor te zorgen dat in geen enkel ziekenhuis gediscrimineerd wordt.

Australië

Michael Cain, een 22-jarige inwoner van de Australische deelstaat Tasmanië, heeft de discussie over het weigeren van bloed van homo- en biseskuele mannen in augustus weer op de maatschappelijke agenda gezet in Australië.

Cain heeft tegen dit beleid een klacht ingediend tegen het Australische Rode Kruis bij de Tasmaanse Antidiscriminatie Commissie en de Australische Mensenrechtencommissie. Hij vindt het verbod van het Rode Kruis onnodige discriminatie, omdat aids geen ‘homoziekte’ is. ‘Ik vrij altijd veilig, maar iedereen die onveilig vrijt kan besmet raken met het hiv-virus’.

Vorig jaar oktober werd hem geweigerd bloed te geven, omdat het Rode Kruis geen bloed aanneemt van mannen die in de laatste twaalf maanden seksueel contact gehad hebben met andere mannen.

Cain klaagt ook over de beledigende bewoordingen die daarbij gebruikt werden. De verpleegster zou namelijk gezegd hebben dat het Rode Kruis geen bloed wil hebben van ‘jullie soort mensen'(‘you people’). ‘Die woorden gaven me het gevoel een smeerlap te zijn’.

Rodney Croome, de woordvoerder van de Tasmanian Gay and Lesbian Rights Group noemt het verbod uit de tijd en heeft het Rode Kruis opgeroepen het daarom op te heffen.

Nederland

De Commissie Gelijke Behandeling heeft zich twee keer uitgesproken over het beleid van de bloedbanken – in 1998 en 1999. In 1998 oordeelde de commissie dat het beleid van de bloedbanken niet in strijd is met de Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB), omdat er ‘slechts’ een indirect onderscheid op grond van homoseksualiteit gemaakt wordt. In 1999 werd zelfs geoordeeld dat de regelgeving van de bloedbanken in het geheel niet onder de werking van de AWGB valt.

Over het beleid van Sanquin, de stichting die in Nederland bloed inzamelt en distribueert, stelde Kamerlid Naïma Azough (GroenLinks) augustus jl. schriftelijke vragen aan minister Hoogervorst van Volksgezondheid. Hoogervorst antwoordde dat bloedbank Sanquin niet discrimineert als zij mannen die meerdere homoseksuele contacten hebben gehad uitsluiten van donatie. Volgens de minister moet de bloedbank donoren die een mogelijk risico voor de ontvangers vormen, uitsluiten. Dit zijn onder andere mannen die meerdere homoseksuele contacten hebben gehad. ‘De rechtvaardiging hiervoor is de veiligheid van de bloedvoorziening als geheel en de veiligheid van de ontvanger in het bijzonder,’ aldus minister Hoogervorst.

Het COC is van mening dat deze uitspraken aan herziening toe zijn en dat de politiek daar een taak in heeft. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer van het homo/lesbisch beleid van staatssecretaris Ross op 21 september jl. heeft het COC deze kweestie daarom opnieuw aan de orde gesteld.

De uitspraken van de CGB kunnen gevonden worden op de site van de commissie via de pagina ‘oordelen’. Gebruik daarvoor de uitgebreide zoekfunctie en tik daar ‘bloedbanken’ in als trefwoord en kies voor ‘homoseksuele gerichtheid’ bij de discriminatiegrond.