Terug naar overzicht
Het proces van toetreding heeft een stimulans gegeven aan de holebi-emancipatie en de positie van de holebi-organisaties in Bulgarije en Roemenië versterkt, omdat EU-kandidaatlanden verplicht zijn de non-discriminatierichtlijnen van de EU op te nemen in hun wetgeving.
Maar de recente gebeurtenissen in andere nieuwe EU-landen, zoals Polen, Letland en Litouwen, maken ook duidelijk dat er alle reden is voor zorg en waakzaamheid. Gelijkberechtiging van holebi’s dient daarom een belangrijk criterium te zijn bij het definitief beoordelen van deze landen die vanaf 1 januari 2007 voorwaardelijk lid van de EU worden.
Lippendienst
‘Wetgeving waarmee holebi’s gelijke rechten krijgen is belangrijk, maar de homofobie is daarmee nog niet verdwenen. Vooral niet als de regeringen in die landen enkel lippendienst bewijzen aan de EU-non-discriminatierichtlijnen omdat het opnemen daarvan nu eenmaal een voorwaarde is om lid te worden van de EU’, zegt Joyce Hamilton, internationaal secretaris in het bestuur van COC Nederland.
Gay Prides
‘Waar het nu om gaat is dat die wetgeving ook uitgevoerd gaat worden, waardoor holebi’s echt gelijk behandeld gaan worden en als elke andere burger demonstraties als een Gay Pride kunnen houden om voor hun rechten op te komen. En dat vraagt waakzaamheid. Dat is de afgelopen zomer wel gebleken toen in o.a. Polen en Letland de Gay Pride-demonstraties steeds met rellen en homofobe verklaringen van politici’s gepaard gingen. En in Litouwen waar enkel onder zware internationale druk non-discriminatiewetgeving voor holebi’s is in-gevoerd’, zegt COC-bestuurslid Joyce Hamilton.
Waakzaamheid en zorg
‘Dat zijn allemaal acties waarmee die landen proberen onder hun verantwoordelijkheid uit te komen en als daar niet alert op wordt gereageerd, zullen die landen steeds een stap verder gaan waardoor holebi’s tweederangs burgers in hun landen blijven. Daar moet de hele Europese holebi-beweging waakzaam op blijven reageren, want wat ons zorgen baart is de neiging in de EU om zaken dan de positie van holebi’s zwaarder te laten wegen’, zo waarschuwt Hamilton.
Uitdaging en kans
Woordvoerdster Aksinia Gencheva van Gemini uit Bulgarije noemt de toetreding van haar land ‘een uitdaging en een kans’ voor de holebi-emancipatie.
‘Waar het nu om gaat is dat de EU-richtlijnen ook uitgevoerd gaan worden in een open dialoog tussen de vertegenwoordigers van de holebi-beweging en de regering. De komende maanden moet duidelijk worden dat Bulgarije de Europese waarden en normen als het gaat om gelijkberechtiging van holebi’s echt oppakt, want de uitvoering daarvan is nog altijd controversieel in Bulgarije. Als lid van de EU zullen de Bulgaren moeten leren dat het niet enkel om tolerantie gaat, maar om echte sociale acceptatie van holebi’s als gelijkwaardige leden van de samenleving’, zo beklemtoont Gencheva het belang van ontwikkeling in het komend jaar.
Het echte werk
COC Nederland heeft de afgelopen tien jaar intensief met Accept uit Roemenië en Gemini uit Bulgarije samengewerkt in projecten gericht op het opbouwen van deze organisaties. Inmiddels zijn deze organisaties er mede daardoor in geslaagd zich te wortelen in samenleving en weten ze effectief op te treden als behartigers van de belangen van de holebi’s in hun land.
Deze projecten zijn mogelijk gemaakt door subsidie van de Nederlandse overheid juist vanwege het feit dat Roemenië en Bulgarije EU-kandidaatlanden waren. Nu Roemenië en Bulgarije lid worden van de EU vallen die subsidiebronnen echter weg. En dat is problematisch omdat het echte werk – het bevorderen van de sociale acceptatie van homoseksualiteit – juist nu op het punt staat te beginnen in deze landen.
De jarenlange relatie tussen COC, Accept en Gemini biedt de mogelijkheid om de ontwikkelingen in deze landen op de voet te volgen en alert te reageren als de gelijkberechtiging van holebi’s tegengewerkt wordt.