Terug naar overzicht
Dit besluit maakte stadsdeel Westerpark dinsdag bekend.
Margriet Kemper mag het kunstwerk maken: een lange houten bank omzoomd door een hoge ligusterhaag. Ervoor staat een eenvoudige, zwarte straatlantaarn met warm geel licht. In de lantaarn zijn drie luikjes aangebracht met daarachter drie compartimenten. Achter de luikjes zitten een citaat van Reve, een foto van de schrijver en een afbeelding van zijn geboortehuis.
De plek moet lezers en bewonderaars de mogelijkheid bieden even stil te staan bij het leven, de woorden en het geboortehuis van Gerard Reve. ‘Het persoonlijk openen en sluiten van de luikjes is als een ontmoeting met de schrijver’, aldus de kunstenares.
Kemper heeft in haar werk de eerste en laatste levensfase van de schrijver willen verbinden.
Een van de uitgangspunten is
de ‘laatste’ foto van Reve
, die op verzoek van zijn vriend Joop Schafthuizen is gemaakt door Rineke Dijkstra. Het is dezelfde foto die het bidprentje bij de begrafenis heeft gesierd. De foto is straks te zien achter het middelste luikje.
In ‘Nader tot U’ van Reve uit 1964 vond de kunstenares een passage die zij verder als leidraad gebruikte voor het kunstwerk. In deze passage doet Reve uitspraken over het verleden, om daar mogelijk een verklaring te vinden voor de verschrikking die ‘dit rampzalige leven’ inhoudt. Het citaat is te zien achter het bovenste luikje.
Het pleintje waar het kunstwerk komt, ziet er volgens Kemper nog hetzelfde uit als ten tijde van de geboorte van de schrijver op 14 december 1923. Gezeten op de houten bank hebben de bewonderaars uitzicht op het geboortehuis, waar Reve slechts één jaar woonde.
De plannen voor een gedenkteken voor Reve in Westerpark zijn niet onomstreden. Eerder eiste de fractie van GroenLinks in de gemeenteraad dat het kunstwerk een homoseksueel accent zou krijgen vanwege de verdiensten van de schrijver voor de homo-emancipatie. Het stadsdeel zag hier niets in, ook omdat Reve alleen zijn eerste levensjaar in Westerpark heeft doorgebracht en van enig homo-activisme toen uiteraard geen sprake was.
Volgens stadsdeelbestuurder Dick Jansen van GroenLinks heeft zowel de kunstcommissie als de kunstenaar stilgestaan bij de verschillende betekenissen van Reve. ‘Hij was natuurlijk een mens met veel gezichten, een man van uitersten. Ik weet hoeveel hij heeft betekend voor de homo-emancipatie. Maar tegelijkertijd wilden we de opdracht niet te complex maken. Het wordt al snel geforceerd als een kunstenaar allerlei voorwaarden meekrijgt’.
Jansen spreekt tevreden van een mooi en ingetogen werk om de geboorteplek van een groot schrijver aan te duiden. ‘Het is een redelijk bescheiden gedenkteken voor de mensen die waarde hechten aan zo’n plek. We wilden iets meer doen dan een gevelsteen, maar het was ook niet de bedoeling een nationaal monument op te richten’.
Teleurgesteld is Jansen in het Amsterdamse Fonds voor de Kunst (AFK), dat weigert mee te betalen aan het gedenkteken. Een verzoek van Westerpark 17.500 euro bij te dragen werd afgewezen, volgens directeur Andries Mulder van het AFK omdat het ontwerp van Kemper ‘artistiek-inhoudelijk’ onvoldoende interessant is.
Mulder spreekt van een sympathiek initiatief om het geboortehuis van Reve te markeren. ‘Maar voor de stad heeft het kunstwerk geen betekenis, en dat is ons criterium voor een bijdrage in de kosten’.
Het AFK is voorstander van een nationaal Reve-monument in Amsterdam. Directeur Mulder: ‘De betekenis van de schrijver Gerard Reve overstijgt de grenzen van stadsdeel Westerpark. Het had naar mijn overtuiging op de weg van het stadsdeelbestuur gelegen om met andere partijen naar een geschikte locatie voor een monument te zoeken. Ik kan mij voorstellen dat Betondorp, waar Reve zijn jeugd heeft doorgebracht en waarover hij uitgebreid heeft geschreven, dan ook eerder in beeld komt dan Westerpark’.
De schrijver overleed op zaterdag 8 april op 82-jarige leeftijd. Hij stierf aan de gevolgen van dementie. Reve leed al enkele jaren aan de ziekte en verbleef om die reden bijna twee jaar in een verpleeghuis in het Belgische Zulte.
Zie voor meer informatie:
Monument Reve ook vanwege rol homo-emancipatie