Allemaal uitspraken van premier Balkenende en ministers uit zijn kabinet na afloop van de ministerraad.
ChristenUnie
Vice-premier Rouvoet van de ChristenUnie maakt zich wel zorgen over het onderwerp dat op verzoek van zijn partij in het coalitieakkoord is opgenomen, maar sluit zich vooralsnog aan bij het voorstel van de premier. Rouvoet hoopt dat de afspraak in het coalitieakkoord niet ‘averechts’ uitwerkt. ‘Een wettelijke regeling ligt moeilijk’, waarschuwt Rouvoet. ‘Daar moeten we niet op aansturen’.
De druk van de achterban van de ChristenUnie neemt toe om iets te doen aan het uitsluiten van trouwambtenaren met gewetensbezwaren. CU-partijvoorzitter Blokhuis deed donderdagochtend in het Nederlands Dagblad een oproep aan de CU-fractie in de Tweede Kamer om ‘met een signaal te komen’.
Verkregen recht
Van premier Balkenende hoeft Rouvoet niet veel steun te verwachten. Hij zei dat het huwelijk van paren van gelijk geslacht ‘een verkregen recht is, iets dat bij Nederland hoort en steeds meer kan rekenen op maatschappelijke acceptatie’.
Smallingerland
Aanleiding voor het debat is de situatie in Smallingerland, waar woensdag wethouder Rozema van de ChristenUnie zijn functie als trouwambtenaar heeft neergelegd. De gemeenteraad eiste dat alle ambtenaren homo’s trouwen en dat wil de CU-wethouder niet.
Volgens minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken is dat mogelijk een onbedoeld effect van het regeerakkoord. Daarin staat dat als er problemen zijn ‘initiatieven genomen worden om de rechtszekerheid van gewetensbezwaarde ambtenaren veilig te stellen’.
Ter Horst noemt de situatie ‘buitengewoon vervelend’. Volgens haar moet het mogelijk zijn met ‘pragmatische oplossingen’ er in elke gemeente uit te komen. CU-partijvoorzitter Blokhuis vindt dat deze passage nageleefd moet worden.
Gemeenten verantwoordelijk
Net als Balkenende wees Ter Horst erop dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor hun personeelsbeleid.
Voorlopig wil het kabinet nog niet met initiatieven komen. Met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) moet het onderwerp worden besproken. ‘Laten ze op lokaal niveau de dialoog met elkaar aangaan en tot praktische oplossingen komen’, zo stelde de premier.
Loze zinnen
In de PvdA wordt de passage in het coalitieakkoord gezien als ‘loze zinnen’. De gemeenten beslissen zelf hoe ze met de kwestie omgaan.
PvdA-vicepremier Wouter Bos verwees daarbij naar oplossingen waar andere gemeenten eerder mee kwamen, zoals de gemeente Drimmelen waar een weigerambtenaar een ander takenpakket gekregen heeft. ‘Dan heb je dat keurig opgelost’, zei Bos, die onomwonden duidelijk maakte niets voor een wettelijke regeling te voelen.
‘Kun je je dat voorstellen, een wet die ambtenaren het recht geeft homo’s niet te huwen?’, hoonde vice-premier Bos na afloop van de ministerraad.
Weigerambtenaren moeten maar iets anders gaan doen, vindt Bos: ‘We kennen in Nederland niet het recht om trouwambtenaar te zijn. We kennen wel het recht om als homo te trouwen’.
Kamervragen over convenant
De SGP in de Tweede Kamer vindt wel dat het kabinet snel wat moet doen. De SGP constateert spanning over deze kwestie tussen de PvdA en de ChristenUnie. Veel lokale PvdA’ ers verzetten zich namelijk tegen de passage in het coalitieakkoord.
Afgelopen zondag hebben vertegenwoordigers van de PvdA, samen met leden van de SP, VVD, GroenLinks en D66 in Amsterdam, een convenant ondertekent met het COC waarin ze beloven zich in te zetten tegen weigerambtenaren.
PvdA-partijvoorzitter Van Hulten zei bij die bijeenkomst dat zijn partij ervoor zal zorgen dat er ‘geen wettelijke regeling komt om de positie van gewetensbezwaarde ambtenaren in de wet vast te leggen’.
Sussende woorden
Fractievoorzitter van de ChristenUnie Slob zei ‘ongelukkig’ te zijn over deze opmerking van Van Hulten en de acties van het COC ‘zeer betreurenswaardig’ te vinden. Maar Slob spreekt ook sussende woorden als ‘niet gelijk in een kramp schieten’, ‘niet meteen een scheur in de coalitie’ en ‘ontspannen mee omgaan’.
In Netwerk voegde Slob daaraan toe dat hij hoopt dat gemeenten de praktijk van de afgelopen jaren waarin er ruimte was voor de gewetensbezwaren van trouwambtenaren zullen willen voortzetten.
Kamerdebat
Maar hij gaf ook toe dat het rijk gemeenten niet kunnen verplichten sollicitanten met gewetensbezwaren aan te nemen als trouwambtenaar. Voor die sollicitanten resteert dan de weg naar de Commissie Gelijke Behandeling of de rechter en dat zou ‘jammer zijn’, zo liet Slob weten.
Slob meldde verder dat de regering op dit moment overlegt VNG. ‘Daar krijgen we binnenkort een verslag van. Als dat er is, krijgen we ook een debat’.
Zie voor meer informatie:
– Inventarisatie Gemeentelijk Homobeleid
– Homohuwelijk-dossier