Terug naar overzicht

SOOREH HERA – heftig debat in PvdA-Amsterdam

Sooreh Hera zegt dat ze met haar foto’s het verband tussen de islam en de onderdrukking van homoseksuelen kunstzinnig tot uitdrukking wil brengen.

Yman Mahrach, woordvoerster integratie van de PvdA-fractie, noemt de plaatsing van een foto van Hera bij een column van Michiel Mulder en Anne Graumans op de partijsite ‘een provocatie op een niet constructieve manier’, net zoals Geert Wilders dat volgens haar doet.

Het plaatsen van de foto ‘zorgt ervoor dat we (…) ons als politiek gaan bemoeien met de inhoud van kunst’, schreef Mahrach in een column op de site, waarin ze klaagde over een tendens in haar partij de moslimgemeenschap verwijten te maken. Zij verwijst in haar repliek ook met nadruk op een Europees rapport dat wijst op toenemende islamofobie in ons land. Dat is volgens Mahrach enkel te keren in een respectvolle dialoog waarin de provocatieve foto’s van Hera niet helpen.

In een posting schrijft Mahrach later nog dat ze de column van Michiel Mulder en Anne Graumans ‘vrij goed’ vindt, en dat ‘een expositieruimte de kunst van Hera niet zou moeten weren omdat ze bang zijn voor rellen, maar haar kunst niet zou moeten willen omdat het geen kunst is, zoals gebruikt in Den Haag, om die foto’s niet op te willen hangen’. Mulder en Graumans wekken volgens Mahrach de indruk door de foto bij de column te plaatsen te willen zeggen dat zij vinden dat die foto wel kunst is, meent Mahrach. ‘En ik vind (en met mij veel kunstcritici) dat dit niet zo is’.

‘Wat betreft het bespreekbaar maken van homoseksualiteit binnen de Islam. Daarvan vind ik dat dit moet kunnen, maar op een respectvolle manier. En zonder het idee te hebben dat je de islam kan veranderen. In de Islam kent men geen taboes, misschien in de verschillende culturen wel (zoals de Marokkaanse), maar binnen de Islam kan men alles bespreken, seks, homoseksualiteit, de rechten van vrouwen, etc. etc. Open voor dialoog en debat. Maar zo een foto zorgt er niet voor dat moslims de discussie over homoseksualtiteit zullen aangaan, maar juist dat ze zich zullen afkeren en dat is nou net wat WIJ (PVDA) niet willen!!!!!’, schrijft Mahrach ook nog.

December vorig jaar zou het Haags Gemeentemuseum Hera’s foto’s tonen in de tentoonstelling 7Up met werk van de beste jonge met afgestudeerde kunstenaars, maar directeur Wim van Krimpen zag daarvan af. Hij ontkende te zijn gezwicht voor bedreigingen uit extremistische hoek. ‘We hebben geen bedreigingen gehad. Dat wordt alleen maar verondersteld’, zegt hij in een interview met NRC Handelsblad op 4 december jl.

In dat interview maakt Van Krimpen duidelijk dat hij het werk van Sooreh Hera juist gekozen heeft vanwege het thema. ‘Het gaat over islam en homofilie. Dat is duidelijk en dat wilde ik tonen’. Maar Van Krimpen wist niet dat de maskers Mohammed en zijn schoonzoon Ali voorstelde – daar kwam hij pas achter door uitspraken van Hera in de media.

‘Het is goed werk. Doordat zij de publiciteit zocht, wordt het ineens een politieke discussie. Daar laat ik mij niet voor misbruiken’, zegt Van Krimpen. Dat Hera de publiciteit had gezocht, was voor Van Krimpen dus een reden om de foto’s niet te willen ophangen, niet het feit dat het werk van Hera geen kunst zou zijn, zoals Mahrach beweert.

Van Krimpen maakt dat zonneklaar door in dit interview ook te zeggen dat hij wel overweegt het werk van Hera te kopen. ‘Ik heb dat gezegd om aan te geven dat ze een interessante kunstenaar is en om de nadruk erop te leggen dat wij als museum geen politieke discussie willen voeren maar vooral kijken naar de artistieke waarde van een werk’.

Er was later sprake van dat de foto’s te zien zouden zijn in MuseumgoudA, maar directeur Ranti Tjan lijkt daarop terug gekomen te zijn. Het exposeren van de foto’s komende maand op Amsterdam Art in de RAI is inmiddels ook afgeblazen.

Dat heeft Harry Ruhé van de Amsterdamse Galerie A bekendgemaakt. Hij had twee weken geleden aangeboden de foto’s te tonen en toegezegd dat hij Hera geheel vrij zou laten in haar keuze voor de tentoonstelling. Dat de expositie nu niet meer doorgaat, heeft volgens de galeriehouder niets te maken met mogelijke ophef of met veiligheidsproblemen, maar met ‘de beperkte ruimte’.

‘Het is een hele serie, en die moet je in de hele context zien’, zegt Ruhé. De ‘minder controversiële’ foto’s van Hera zijn wel te zien in de RAI. Wel zal er een fotoboek met werk van Sooreh Hera gepresenteerd worden, waarin ook de omstreden foto’s opgenomen zijn.

Toen de directeur van Amsterdam Art afhoudend reageerde op het tonen van de foto’s, riepen de PvdA-raadsleden Anne Graumans en Michiel Mulder de gemeente op de veiligheid van dit soort exposities te garanderen. Ze schreven hierover een column op de PvdA-website, waarbij de gewraakte foto werd geplaatst.

De ophef heeft Graumans en Mulder op het idee gebracht een aantal publieke debatten te organiseren. ‘Wat ons betreft moet het gaan over hoe mensen kunst ervaren en hoe ze daarmee omgaan’, aldus Graumans. ‘Kunst kan kwetsend overkomen, maar dat wil niet zeggen dat je het wilt verbieden’.

Over de nu al maanden slepende controverse over de foto’s van Sooreh Hera, heeft de PVV recent weer vragen gesteld aan minister Ronald Plasterk van Cultuur én Homo-emancipatiebeleid. Zij dagen de minister uit met de vraag of hij bereid is de foto’s tentoon te stellen op zijn eigen ministerie. De minister heeft nog niet op de Kamervragen geantwoord.

Vlak voor de opening van de tentoonstelling 7UP in het Haags Gemeentemuseum – zonder de foto’s van Hera – had Hera een vertrouwelijk gesprek met minister Plasterk. De uitnodiging daarvoor mag volgens Plasterk opgevat worden als ‘morele steun’.

De minister signaleerde in een Kamerdebat dat kunstenaars in Nederland niet meer durven te maken wat zij willen uit vrees voor radicale moslims – een vreemde opmerking eigenlijk als je bedenkt dat Hera die angst helemaal niet heeft, die angst lijkt immers vooral te leven bij museumdirecteuren. Plasterk neemt daar geen concrete maatregelen tegen, zei hij verder, want ‘als minister heb je niet veel instrumenten’.

Sooreh Hera leeft sinds de controverse rond haar foto’s begon vanwege bedreigingen min of meer ondergedoken, maar is nog altijd strijdbaar en wil haar foto’s tentoonstellen. Openbaar zijn de foto’s inmiddels overigens ruimschoots, want wie ze wil bekijken kan ze via het internet gemakkelijk vinden.

Volg hier de discussie binnen de PvdA-Amsterdam:
Beoordeel kunst op zijn kunstzinnigheid – column door Michiel Mulder en Anne Graumans.
Een ander geluid – repliek van Yman Mahrach en Zouhair Banouche.
Jezus was een respectvolle homo – reactie daarop van Marcel Duyvestijn.

Zie verder de website van Sooreh Hera.