Terug naar overzicht
Laten we problemen aanpakken waar trans personen mee te maken krijgen en wijziging van de geslachtsregistratie eenvoudiger maken. Dat schrijven TNN en COC op woensdag 9 februari in de Volkskrant. ‘Mannelijke captains of industry gaan zich heus niet massaal als vrouw registreren om een vrouwenquotum te ontduiken,’ aldus de organisaties.
Soms bekruipt je het gevoel dat transgender personen weer door precies dezelfde vooroordelen en stereotypen heen moeten als waarmee lesbische, homoseksuele en bi mensen zeventig jaar geleden geconfronteerd werden. Jongeren die zogenaamd door anderen ‘besmet’ zouden worden met homoseksualiteit. Mensen die naar psychiaters werden gestuurd om zich te laten ‘nakijken’. Beelden van groot maatschappelijk en moreel onheil als homoseksualiteit de ruimte zou krijgen.
Precies dat gevoel bekroop ons bij het lezen van de column ‘Geslachtswijziging bij wijze van adreswijziging’ van Martin Sommer op 4 februari in de Volkskrant. Jongeren die na jaren van taboes eindelijk de ruimte voelen om hun genderidentiteit te ontdekken zet Sommer weg als een ‘hausse’ van jongeren die ‘denken dat ze in het verkeerde lichaam zitten’. Trans personen verdienen volgens hem ‘bekommernis’ en ‘deskundige hulp’, en het door de scheppingsleer ingegeven SGP-standpunt over trans mensen vindt hij een ‘helder denkstuk’.
Het klinkt alsof de zondvloed nabij is, maar wat is er nu werkelijk aan de hand?
Voor trans personen is het enorm belangrijk dat je je geslachtsregistratie kan laten wijzigen. Want wanneer je bijvoorbeeld al jaren als vrouw leeft terwijl er een ‘m’ in je paspoort staat, loop je continu het risico om geridiculiseerd en uit de kast getrokken te worden. In de wachtkamer van de dokter, bij de douane, op je diploma en bij het legitimeren. ‘Bureaucratisch geweld’ noemt Human Rights Watch het.
Tot 2014 mocht wijziging van de geslachtsregistratie in Nederland alleen wanneer je je onherstelbaar liet steriliseren. Stel je voor: door de overheid gedwongen worden om te kiezen tussen een gezin stichten of jezelf kunnen zijn. Het was een internationaal erkende mensenrechtenschending waarvoor onze regering vorig jaar terecht excuses aanbood.
Sinds 2014 moeten trans personen nog altijd een ‘deskundigenverklaring’ halen – meestal bij een psycholoog – om hun registratie te kunnen wijzigen. Een behoorlijke inperking van het zelfbeschikkingsrecht. Stel je voor dat je naar een psycholoog moet om je seksuele oriëntatie te laten vaststellen. Of dat Sommer naar een deskundige gestuurd zou worden voor bijvoorbeeld een ‘m’ in zijn paspoort. En let wel, het gaat hier niet om een operatie, maar om de papieren wijziging van ‘v’ in ‘m’ of andersom.
Daarom stellen wij voor om die deskundigenverklaring te laten vervallen. Ook de betreffende deskundigen zelf vinden dat de verklaring weinig toevoegt. Geen ‘keiharde lobby’ dus, maar redelijke argumenten die de regering onderschrijft en die leidden tot een wetsvoorstel.
En dan het groot maatschappelijk onheil dat volgens Sommer het gevolg zou zijn van dat wetsvoorstel. Denkt hij nu werkelijk dat mannelijke captains of industry zich straks massaal als vrouw gaan laten registreren om een vrouwenquotum te ontduiken? En moeten niet alle zedendelinquent die mensen in vrouwengevangenissen lastigvallen worden aangepakt, trans of niet?
Vrouwenorganisaties als WOMEN Inc. en Atria zijn dan ook solidair met trans vrouwen. En de door Sommer geschetste problemen zijn helemaal niet aan de orde in landen als Noorwegen en Malta, waar de deskundigenverklaring al is afgeschaft, zo blijkt uit een wetenschappelijk onderzoek in opdracht van de regering.
Wel aan de orde is dat jaarlijks de helft van de trans personen in Nederland te maken krijgt met discriminatie en andere negatieve reacties. Dat trans mensen zeven keer vaker dan gemiddeld te maken krijgen met (bedreiging met) geweld en dat als gevolg van dat alles de zelfmoordcijfers tien keer hoger liggen dan gemiddeld.[1]
Laten we die problemen aanpakken en wijziging van de geslachtsregistratie eenvoudiger maken, in plaats van de klok voor transgender personen zeventig jaar terugzetten.
Brand Berghouwer (voorzitter Transgender Netwerk Nederland), Astrid Oosenbrug (voorzitter COC Nederland), Philip Tijsma (voorzitter COC’s Werkgroep Politiek).
Foto bron: Stan van Houten – COC Nederland
[1] Worden wie je bent, Het leven van transgenders in Nederland, SCP 2012; Overal op je hoede; Geweld tegen transgender personen in Nederland. TNN, 2018.