Terug naar overzicht
Het Medisch Centrum van de Vrije Universiteit (VUmc) overweegt om op korte termijn een tijdelijke stop af te kondigen voor nieuwe aanmeldingen van mensen met genderdysforie en transgenders. Het tot dusver door zorgverzekeraars voor 2014 toegekende budget (ruim 3 miljoen euro) is niet toereikend voor de behandeling van nieuwe genderpatiënten.
“Voor het welzijn van veel transgenders gaat dit ernstige gevolgen hebben”, aldus Carolien van de Lagemaat, voorzitter van Transgender Netwerk Nederland (TNN). COC Nederland sluit zich aan bij het TNN-standpunt. D66, GroenLinks en SP hebben inmiddels Kamervragen over deze kwestie gesteld.
VUmc is in gesprek met zorgverzekeraars om aanvullende financiering te vinden. Bij dit gesprek wil VUmc ook het mnisterie van VWS betrekken. Momenteel zijn bij VUmc ruim 2.000 bestaande genderpatiënten aangemeld. Bij hen is de diagnostiek of behandeling gestart of staan zij al op een wachtlijst. De behandeling van deze genderpatiënten vraagt reeds meer dan het tot dusver door verzekeraars toegekende budget. Hun behandeling is echter gegarandeerd.
Oproep zorgverzekeraars
Er is te weinig geld voor de transgenderzorg, omdat zorgverzekeraars de hand op de knip houden – dat is de conclusie die TNN trekt uit het besluit van het VUmc. Transgenders die zich bij het genderteam van het VUmc willen aanmelden zullen hun heil elders moeten zoeken. Het trieste is dat zij daarvoor over de landsgrenzen moeten gaan.
TNN roept de zorgverzekeraars en de minister van Volksgezondheid op om transgenders die medische zorg nodig hebben niet in de steek te laten. “Een kwetsbare groep mensen krijgt niet meer de zorg die ze nodig heeft, dat kan zelfs levens gaan kosten”, volgens TNN-voorzitter Van de Lagemaat.
Sterke toename nieuwe genderpatiënten
Het aantal patiënten in Nederland, dat zich aanmeldt voor genderzorg, is de afgelopen drie jaar met bijna 200 procent gestegen. Deze sterke stijging doet zich ook voor in België, Engeland en Canada. Jaarlijks melden zich inmiddels bij VUmc circa 400 volwassenen en ruim 200 kinderen en adolescenten. Om alle genderpatiënten, die zich jaarlijks aanmelden, te kunnen behandelen, heeft VUmc een budget van circa 10 miljoen euro nodig. Om ook de genderpatiënten op de bestaande wachtlijst te kunnen behandelen, is daarnaast in 2014 9,5 miljoen euro extra nodig.
Dilemma
Om te midden van de sterk stijgende patiëntenstroom de hoge kwaliteit van zorg te kunnen blijven garanderen, wil VUmc de nadruk leggen op een optimale en snelle behandeling van de bestaande genderpatiënten. Instroom van nieuwe genderpatiënten kan de zorgverlening sterk vertragen en – door het langdurige behandeltraject (circa 4 tot 6 jaar) – de jaarlijkse kosten sterk doen toenemen. VUmc is in Nederland het enige centrum dat een complete behandeling aanbiedt voor mensen met genderdysforie en transgenders. Landelijk verzorgt VUmc circa 85 procent van alle zorg voor deze patiënten.
Deltaplan Genderzorg
Zorgverzekeraars hebben in 2012 en 2013 eenmalig extra budget ter beschikking gesteld voor de ook toen al bekende problematiek van oplopende wachtlijsten. Dit budget is en wordt gebruikt in het Deltaplan Genderzorg. In 2013 heeft VUmc de genderzorg sterk verbeterd, onder meer door extra opleiding, meer personeel en extra OK ruimte; dit loopt door in 2014. Het Deltaplan heeft ertoe geleid dat in 2013 het aantal intakes en operaties met respectievelijk 72 procent en 34 procent is toegenomen. Voor 2014 is meer OK-capaciteit beschikbaar. Het effect van het Deltaplan op de wachtlijsten is echter beperkt, omdat er tegelijk sprake is van een sterke toename van het aantal aanmeldingen.
Streven naar vergroting capaciteit
Om de landelijke capaciteit voor genderzorg te vergroten, wil VUmc de scholing van medisch specialisten in andere ziekenhuizen uitbreiden, zodat minder complexe onderdelen van de genderzorg op meerdere plaatsen kunnen worden aangeboden. Ook leidt VUmc intern medisch specialisten op voor het uitvoeren van chirurgische ingrepen en zijn medisch psychologen opgeleid voor het uitvoeren van de specialistische genderzorg. Met het huidige jaarbudget (ruim 3 miljoen euro) komt de scholing onder druk en gaat expertise verloren.